Abstract :
Klasik Türk ?iirinde sevgilinin güzellik unsurlar? aras?nda ön plana ç?kanlardan ikisi boy ve saçt?r. Metinlerde bunlar?n tasviri esnas?nda s?kl?kla kullan?lan benzetmelikler ise servi ve y?land?r. Bu iki benzetmelik Türk ?iirine modellik eden di?er klasik edebiyatlarda da ayn? ?ekilde var olmu?tur. Ara?t?rmac?lar, ayn? benzetmeliklerin kullan?lmas?n?n sebebini klasik edebiyatlar?n idealize edebiyatlar oldu?u, soyutlamay? ön planda tuttu?u, benzetme unsurlar? ayn? olsa bile, benzetme yönü ve hüsn-i talil gibi ?airin yetene?ini ön plana ç?karan ayr?nt?lar?n ve sonuçta ortaya ç?kan üslup mükemmeliyetinin bu edebiyat anlay???nda öncelendi?i noktas?ndan hareketle aç?klamaya çal??m??lard?r. Bu aç?klamalar temelde yanl?? olmamakla birlikte benzetme unsurlar?n?n kökeni, bu edebiyata kaynakl?k etti?i kabul edilen metin ya da kültürlerin çok daha öncesinde antik dünyan?n kabullerinde/mitolojide berrakla?maktad?r.
Sâbir’in Hophopnâme isimli kitab?ndaki “Dilber” ?iirinde yer alan ve klasik Türk ?iirinin sevgili tipiyle alay etmeyi amaçlayan servi a?ac?n?n üstünden sarkan y?lanlar?n yer ald??? çizim, Abdülbaki Gölp?narl?’n?n Divan Edebiyat? Beyan?ndad?r kitab?na da aynen al?nm?? ve klasik Türk ?iirinin muar?zlar?nca sürekli bir ele?tiri malzemesi olarak kullan?lm??t?r. Konuyla ilgili mevcut tart??malar? de?erlendirmek bu çal??man?n kapsam? d???ndad?r. Bu makalede klasik Türk ?iirinde sevgilinin boyunun benzetileni olan servi ve saç?n?n benzetileni olan y?lan?n, idealize bir edebiyat anlay???n?n ötesinde mitolojik ili?kiler e?li?inde farkl? bir ba?lamda okunabilmesi amaçlanmaktad?r.
Keyword :
Klasik Türk ?iiri, benzetmeler dünyas?, servi boy, y?lan saç, , mitoloji