Abstract :
Sîne-sâf tabiri, Farsça, gö?üs, ba??r, sadr; gönül, kalp, yürek anlam?na gelen “sîne” kelimesi ve Arapça temiz, duru, berrak, hâlis anlamlar?na gelen “sâf” kelimesinin bir araya gelmesiyle olu?mu?tur. “Sîne-sâf” için Farsça ve Türkçe sözlüklerde genel olarak üç anlam verilmi?tir. Bun anlamlardan ilki “gönlü temiz”dir. Sîne-sâf, gönlü temiz anlam? ile daha çok tasavvufi metinlerde kullan?lmaktad?r. Sîne-sâf için sözlüklerde gönlü temize yak?n olarak “özü sözü do?ru”, “iyi niyetli” ve “samimi, içten” anlamlar? da verilmektedir. Bu anlamlar?n?n yan? s?ra üçüncü bir anlam olarak sîne-sâf, “sar?l?p kucakla?m??” anlam?na gelecek ?ekilde de kullan?lmaktad?r. “Sîne-sâf” tabirinin en yayg?n olarak kullan?lan anlam? “gönlü temiz, temiz kalpli, özü sözü do?ru” anlamlar?d?r.
Sîne-sâf, klasik Türk edebiyat?nda on alt?nc? yüzy?ldan itibaren kullan?lmaya ba?lanm?? ve hem manzum hem de mensur eserlerde kullan?lm??t?r. Daha çok yal?n olarak kullan?lan tabir kimi zaman da ol- yard?mc? fiilini alm??t?r. Sîne-sâf’?n Klasik Türk edebiyat?ndaki kullan?m? yukar?da verilen sözlük anlamlar?n?n hemen hepsini kar??lamaktad?r. Ancak hem manzum hem de mensur eserlerdeki baz? kullan?mlarda verilen sözlük anlamlar?n?n ba?lama uygun olmad??? tespit edilmi?tir. Bu çal??mada “sîne-sâf” tabirinin örnek metinler üzerinden Klasik Türk edebiyat?nda kullan?m? üzerinde durulacakt?r. Bu tabirin hangi anlamlarda kullan?ld??? tart???l?p, sözlüklerde verilen anlamlar?n d???nda kullan?l?p kullan?lmad??? sorgulat?lacakt?r. Çal??man?n sonunda kullan?ld??? ba?lamdan hareketle sîne-sâf için sözlüklerde yer almayan yeni bir anlam önerisinde bulunulacakt?r.
Keyword :
Sîne-sâf, Gönlü Temiz, Klasik Türk Edebiyat?