Abstract :
Hutbe, en temel manada, bir toplulu?a hitaben nasihat amaçl? söylenen sözler anlam?na gelmektedir. Hutbenin tarihsel kökenleri Cahiliye dönemine kadar uzanmaktad?r. ?slâmiyet’le birlikte cuma ve bayram namazlar?n?n bir parças?/bölümü olarak dinî bir hüviyet kazanm??t?r. Günümüzde daha çok bu anlam?yla bir ibadet terimi olarak kullan?lmaktad?r. Uyguland??? toplumlar?n gündelik ya?ant?s?nda önemli bir yere sahip olan hutbe, ba?lang?c?ndan itibaren bir tak?m temel kurallara ba?l?d?r. Müslüman toplumlardaki hutbe irad?n?n kurallar? Hz. Peygamber’in uygu-lamalar? çerçevesinde geli?mi?tir. Hz. Peygamber’in a?aç gibi yüksek bir yere ç?karak hutbe vermesi, ?slam mimarisi içerisinde camilerde/mescitlerde bu amaca yönelik minberlerin tasarlanmas?n?n önünü açm??t?r. Yine Hz. Peygamber’in hutbe okurken elinde asa ve yay gibi bir nesne bulundurdu?u rivayeti, Müslüman toplumlar?nda -özellikle fethedilen yerlerde güç göstergesi olarak- hatiplerin hutbeyi k?l?ç ile okumas? gelene?inin olu?mas?na neden olmu?tur.
Hatibin yüksek bir yere ç?karak, herhangi bir nesneye yaslanarak hutbe vermesi ve özellikle de hatibin k?l?ç ile minbere ç?kt??? manzara klasik Türk ?iirinde de kendisine yer bulmu?tur. Bu çal??mada k?l?ç ile minbere ç?kan hatip hayalinin yans?d??? beyitlere bakmak esas amaç olmakla birlikte hatibin a?aç gibi yüksek bir yere ç?kmas?, bir binek hayvan? üzerine ç?kmas? veya bir nesneye dayanmas? gibi benzetme dünyas? içinde çe?itli beyitlere konu olmu? ilginç örneklere de yer verilmi?tir.
Keyword :
Hutbe, k?l?ç, minber, klasik Türk edebiyat?