Abstract :
Mecmûa çe?itli konu ve türdeki eserlerin kaydedilmesiyle meydana getirilmi? derlemedir. Edebî metinlerin topland??? mecmûalar son zamanlarda klaâsik Türk edebiyat? ara?t?rmac?lar?n?n yo?un çal??t??? yeni bir saha hâline gelmi?tir. Mecmûalar derleyen(ler)inin edebî zevkini ve ait oldu?u muhiti yans?tmas? bak?m?ndan önemli kaynaklard?r, fakat genellikle mecmûalar?n derleyen(ler)ini ve tertip edildikleri tarihi tespit etmek kolay de?ildir. Topkap? Saray? Müzesi Kütüphanesi’nde (Revan 1977) bulunan ve H?fzî A?a (ö. 1173/1759-60) taraf?ndan 1143-1144 (1730-32) tarihleri aras?nda derlenen bir mecmûa I. Mahmûd döneminin (1730-1754) edebî ve siyasiî tarihi hakk?nda önemli bir kaynak olmas? bak?m?ndan dikkat çekicidir.
Zaman?n?n tan?m?? hat üstatlar?ndan me?k etmi? olan H?fzî, I. Mahmûd’un s?r kâtibi olarak Topkap? Saray?’nda bulundu?u zamanlarda derledi?i Mecmûa’s?n? iki k?sma ay?rm??t?r. Birinci bölümde kendisinin de dâhil oldu?u ?airlerin ?iirlerini bir araya getirmi?tir. I. Mahmûd’un do?umu, derse ba?lamas?, sakal b?rakmas?, tahta ç?kmas?, 1144 (1731) senesinin gelmesi ve padi?ah hakk?nda yaz?lm?? çe?itli ?iirlerden meydana gelen birinci k?s?mda 53 de?i?ik ?airin ?iirlerine yer verilmi?tir. Bu ?iirlerin ço?unlu?u Sultan’?n tahta ç?k??? için yaz?lm?? târîh manzumeleridir. Mecmûa’n?n ikinci k?sm?nda H?fzî’nin yazd??? ve türünün ilk örne?i kabul edilen mensur Rûznâme metni bulunmaktad?r. III. Ahmed’in (salt. 1703-1730) tahttan indirili?i ile I. Mahmûd’un padi?ah olmas? s?ras?nda ?stanbul’da meydana gelen olaylar hakk?nda gün gün bilgi veren bu eser Patrona Halil ?syan? (1730) ile ilgili birinci elden kaynak olmas? bak?m?ndan önemlidir.
?ki bölüme ayr?lan bu makalede Mecmûa’n?n manzum olan birinci k?sm? incelenecektir. Mecmûa’n?n bir yazma eser olarak tan?t?m? yap?ld?ktan sonra H?fzî A?a’n?n mürettip ve yazar kimli?i üzerinde durulacakt?r. H?fzî, ?iirleri alt? k?sma ay?rm??t?r. Bu tasnifin ve ?iirlerin incelenmesinden sonra ?airler hakk?nda mevcut bilgiler verilecektir. Makalenin ikinci k?sm?nda MESTAP projesine göre Mecmûa’daki ?iirlerin listesi ve dökümü yap?lacakt?r.
Keyword :
https://doi.org/10.34083/akaded.653182