Abstract :
Klasik Türk edebiyat?nda ölen ki?inin ard?ndan yas tutmak, onun güzel hasletlerini anmak, kendisiyle alakal? dua ve temennide bulunmak maksad?yla mersiye ad? verilen ?iirler kaleme al?nm??t?r. Mersiyeler yüzy?llar içerisinde farkl? isimler taraf?ndan çe?itli vesileler ve üslup biçimleriyle yaz?lm??t?r. Toplumun en üst seviyesindeki ki?iden kendi aile bireylerine kadar geni? bir yelpazede mersiye söyleyen ?airler, bu türden ?iirlerinde kendi duygu ve dü?üncelerini ?iirsel bir dil ve içtenlikle ifade etmi?lerdir.
?airler bu içten duygular?n? dile getirirken edebiyat?n ve klasik kültürümüzün çe?itli ö?elerinden yararlanm??t?r. Gelenekler, âdetler, toplumsal hayata dair uygulamalar, inançlar, sosyal yap?lanma unsurlar?, tabiat ve kozmik âlem bunlar içerisinde yer al?r. Kozmik âlem, klasik kültürümüzün en temel kaynaklar? aras?nda yer al?r. Edebiyattan mimariye, t?ptan güzel sanatlara kadar çok geni? bir yelpazede bunun etkisini görmek mümkündür. Mersiyelerde kullan?lan kozmik âlem unsurlar?na gelindi?inde burada felek kavram?n?n ön plana ç?kt??? görülmektedir. Bu ?iirlerde ?airler ölümü felek üzerinden anlatm??lar, ona sitem etmi?ler, onun zalimli?inden ve gaddarl???ndan bahsetmi?lerdir. Bu yönüyle felek de di?er kozmik unsurlardan ayr?larak insanlar?n kadere dair birtak?m vas?flar yükledikleri bir nesne haline gelmi?tir.
Amasyal? Münîrî’nin kaleme ald??? mersiyesinde de bu özellik yer almaktad?r. ?air, çocuklar?n?n ölümü üzerine yazd??? mersiyesinin ilk k?sm?nda fele?i suçlam?? ve bunu yaparken ona çe?itli vas?flar yüklemi?tir. Son k?sm?nda ise bu tav?rdan vazgeçerek durumu kabullenen, kadere r?za gösteren bir kul hüviyetine bürünmü?tür. ?iirin bu özelli?inden dolay? bahsi geçen bu mersiyede felek kavram?n? ve fele?e dair söylem biçimlerini tespit etmek mümkündür.
Çal??mam?zda Amasyal? Münîrî’nin mersiyesindeki muhteva yap?s? çözümlenmeye çal???larak felek kavram? ve felek için geli?tirilen söylem biçimleri ortaya konulmu?tur.
Keyword :
Münîrî, mersiye, divan edebiyat?.