Abstract :
Toplumsal bellekte yer eden baz? önemli günler ve bugünlere atfedilen uhrevî, siyasî ve sosyal sebepler bulunmaktad?r. A?ure kavram? da birçok topluma mâl edilip çe?itli vesilelerle yâd edilen günlerden biri olarak toplumlar nezdindeki önemini korumaktad?r. Ba?lang?çta peygamberler etraf?nda ?ekillenen çe?itli kutsal olaylar?n gerçekle?ti?i gün olarak kabul edilen a?ure günü, Kerbelâ hadisesinden sonra tarihsel olarak ba?ka bir mecraya evrilmi? ve bir ritüelken drama dönü?mü?tür. Dolay?s?yla bugün, ?slam toplumunda hüznün ve matemin sembolü olarak yer edinmi? ve ?slamî kaynaklara bu düzlemde geçmi?tir. Bu olaydan sonra siyasî bir anlam kazanan ve özellikle ?iî Müslümanlar?n dünyas?nda yas tutman?n bir sembolü haline gelen a?ure günü, zamanla Sünnî ?slam dünyas?nda da ayn? etkiyi yaratm??; Hz. Hüseyin ve yak?nlar?n?n Kerbelâ’da ?ehit edilmesi etraf?nda ?ekillenen bir anmaya dönü?mü?tür. Böylece ?slamiyeti benimseyen topluluklar?n dinî, siyasî, sosyal ve kültürel dünyalar?n?n ?ekillenmesinde Kerbelâ olay?n?n da etkisi olmu?tur.
Bu çal??ma, a?ure kavram?na isnat edilen tarihsel/mitolojik kökeni irdelemek ve Osmanl? kültür dünyas?ndaki etkilerine dikkat çekmek amac?yla haz?rlanm??t?r. Çal??mada, bu kavram?n çe?itli toplumlarda nas?l bir amaca hizmet etti?i, Osmanl? sosyal hayat?ndaki yeri ve Osmanl? dönemi edebî metinlerindeki i?leni?i üzerinde durulmu?tur. Bu sebeple, Osmanl? döneminde kaleme al?nan edebî metinlerden yola ç?karak Türk-?slam inan???nda yer etti?i anlama dikkat çekilmi?tir. Sonras?nda, Osmanl? ?iiri örnekleri temel al?narak mitolojik bir temele dayan?p dayanmad??? sorgulanm??t?r.
Keyword :
a?ûre, Kerbelâ, Osmanl? Kültürü