Serg


Article type :

Original article

Author :

?srafil Babacan

Volume :

3

Issue :

1

Abstract :

Klâsik Türk Edebiyat?’nda gerçekçi anlat?ma sahip hat?ra esasl? türlere ve anlat?m biçimlerine çok s?k rastlanmad??? bir gerçektir. Asl?nda bütün Do?u ve ?slam edebiyatlar?nda durum bundan farks?zd?r. Söz konusu yoksunlu?un ?slam kültüründeki temel nedeni, birey ile bireye ait dünyevî rab?talar?n dile getirilmesinin din ve tasavvufça ho? kar??lanmamas?d?r. Ayr?ca yüzy?llarca ele?tiriye kapal? siyasal ve sosyal yap? içinde ya?amak da önemli bir etkendir. Fakat modern manada olmasa da tezkireler, geleneksel tarih, vekâyinâme, gazavatnâme, seyahatnâme ve benzeri türden eserlerde, da??n?k ama önemli an?lara rastlamak mümkündür. Klâsik Türk ?iirinde geleneksel türlere nispetle daha gerçekçi anlat?ma sahip sergüze?tnâmeler, genellikle mesnevî naz?m ?ekliyle manzum kaleme al?nan edebî ürünlerdir. XV. yüzy?ldan XIX. yüzy?la kadar kesintisiz biçimde vücuda getirilen bu türden eserlerde, göreceli bir realizm ön plandad?r. Ancak bu durum, XIX. as?r edebiyat?m?zda Bat?l?la?ma ile birlikte ortaya ç?kan pozitivist gerçeklilikle mukayese edilemez. Bununla birlikte, XIX. yüzy?l?n ba??nda siyasî nedenlerle ?stanbul’dan Ke?an’a sürülen Keçecizâde ?zzet Molla’n?n (ö. 1829) yakla??k bir y?l süren sürgün hayat? s?ras?nda, 1823-1824 y?llar? aras?nda kaleme ald??? Mihnet-Ke?ân adl? mesnevisi, dikkat çekici baz? yenilikler içerir. Eserde ?ekil aç?s?ndan geleneksel mesnevilerde görülmeyen çe?itli niteliklerle birlikte, gerçekçi tasvirler, kronolojik olay örgüleri, realist zaman-mekân-?ah?s dizini, modern hikâyeleri and?ran dönü?lülük ve psikolojik tahlilden hareketle olu?turulan anlat?m tarz?, onu ayn? dönemde kaleme al?nan mesnevilerden tür ve ?ekil aç?s?ndan farkl? k?lar. Bu farkl?l?klar, Mihnet-Ke?ân’?, edebiyat?m?zda hat?rat türünün öncüsü say?labilecek bir niteli?e ta??m??t?r. Biz çal??mam?zda Mihnet-Ke?ân’?, bir yönüyle klâsik mesnevî olmas? aç?s?ndan Divan ?iiri ara?t?rmalar? yöntemleriyle ve ba?ka bir bak??la modern hat?rat nitelikleri ta??mas? dolay?s?yla yeni metotlarla inceleyece?iz. ?nceleme sonunda, söz konusu eserin, modern hat?rat türünün edebiyat?m?zda ortaya ç?k???na nas?l öncülük etti?ini aç?kl??a kavu?turmaya çal??aca??z.

Keyword :

Sergüze?tname, Hat?rat, Mesnevi, Seyahatname
Journals Insights Open Access Journal Filmy Knowledge Hanuman Devotee Avtarit Wiki In Hindi Multiple Choice GK