Abstract :
?air ve yazarlar, edebiyat?n her döneminde ve eserinde anlat?mlar?n? güçlendirmek, zenginle?tirmek gayesiyle dil malzemesi atasözleri, deyimler ve halk söyleyi?lerinden istifade etmi?lerdir. Halk?n y?llar boyu edindikleri deneyimlere ve genel kaidelere dayanan, ö?üt verici, bilgece, kal?pla?m?? sözler atasözü; ö?üt vermekten çok bir durumun yahut kavram?n belli kal?plar içerisinde, ço?unun gerçek anlam?n?n d???nda bir anlam? ihtiva etti?i birden fazla sözcükten olu?an yine kal?pla?m?? söz öbekleri de deyim olarak tan?mlan?r.
Klasik Türk edebiyat? ?airleri de az sözle çok ?ey anlatabilmek, ifadeyi daha ak?c? k?lmak için ?iirlerinde deyim ve atasözlerini kullanm??lard?r. XVI. as?r ?airlerinden Nev’î (d. 1533-ö. 1599) de; yeti?ti?i sanatsal, kültürel çevre ve ald??? e?itimin tesiriyle, ?iirlerinde bu kal?pla?m?? söz öbeklerini ziyadesiyle kullanan ?airlerden biridir. Bilge bir ?air olmas? nedeniyle sahip oldu?u bilgi birikimini, amaçlar? do?rultusunda, daha geni? kitlelere aktarabilmek için yal?n bir dil kullanmak gerekti?ini ?iirlerinde s?kl?kla dile getirir ve uygular. Nitekim Nev’î’nin divan?nda 15 civar?nda atasözü, yakla??k 100’ün üzerindeki mecazl? söyleyi?ler de dâhil edilirse, 2000’e yak?n deyim tespit edilmi?tir. Bu çal??mada tespit edilen deyim, atasözleri ve bunlar?n nas?l, ne kadar s?kl?kla kullan?ld?klar?ndan bahsedilecektir.
Keyword :
Deyim, atasözü, XVI. yüzy?l