Abstract :
Nasreddin Hoca, Türk halk?n?n mizah kabiliyetini ortaya koyan, somut olmayan kültürel miras?m?z içerisinde yer alan en önemli f?kra tiplerindendir. Anadolu halk?n?n zekâs?n?, haz?rcevapl???n? ve akl?n? temsil eden Hoca halk taraf?ndan çok sevilmi? ve sahiplenilmi?tir. Bu sayede bilge Hoca tipi yüzy?llar boyunca Anadolu halk?n?n dima??nda ya?am?? ve onun kimli?i f?kralar? vas?tas?yla nesilden nesle aktar?lm??t?r. Bunda halk?n Hoca’y? bilge bir tip olarak kabul etmesi, onun hikmetli sözlerinden faydalanmak istemeleri etkili olmu?tur.
Halk?n bu kadar sahiplendi?i Nasreddin Hoca’n?n esas?nda do?um ve ölüm tarihi, ya?ad??? dönem, yer gibi bilgiler tam olarak bilinmemektedir. Bu konuda baz? bilgiler olsa da bunlar?n hiçbiri net de?ildir. Yaln?zca onun hakk?ndaki birtak?m rivayetler ve akrabalar?ndan kalanlar onun ya?am?? oldu?u dönem hakk?nda bizlere birtak?m bilgiler sunmaktad?r.
F?kralarda Hoca’n?n yan? s?ra e?inin, e?e?inin, mahalle çocuklar?n?n, cami cemaatinin, ?ehir esnaf?n?n ve bunun gibi birçok ki?i ile zümrenin yer ald??? Nasreddin Hoca nükteleri kimi zaman e?lendirici, kimi zaman ö?üt verici, kimi zaman da i?neleyicidir. Halk aras?nda bu kadar yay?lm??, gerek yurt d???nda gerekse de yurt içinde pek çok ara?t?rmaya konu edilmi? olan f?kralar hakk?nda çok say?da çal??ma yap?lm??t?r. Bu çal??malar aras?nda ?erhler de yer almaktad?r. ?air Burhâneddin de bahsi geçen bu türde bir eser kaleme alm??, eserini tasavvufi bir bak?? aç?s?yla olu?turmu?tur. ?arihin ?erh çal??mas?n?n bu niteli?inden dolay? eserde dinî ve tasavvufi birtak?m söyleyi?ler mevcuttur ve bunlar baz? kaynaklara dayanmaktad?r. Çal??mam?zda da bu konu irdelenerek ?air Burhâneddin’in Nasreddin Hoca’n?n f?kralar?n? ?erh eden eserindeki dinî ve tasavvufi söyleyi?ler üzerinde durulacak, bunlar?n kaynaklar? aç?klanacak ve kaynak noktas?nda bir tasnif çal??mas?na gidilecektir. Yan? s?ra bir lügatçe ile eserdeki tasavvufi terimler üzerinde durulacakt?r.
Keyword :
Nasreddin Hoca, tasavvuf, somut olmayan kültürel miras